Falando da importancia da prosa medieval e dos Milagres de Santiago na promoción do Camiño de Santiago. Presentando no Ateneo de Pontevedra a adaptación ao galego actual da obra medieval, Os Milagres de Santiago. Analizando o papel de Xelmírez en todo o proceso de consolidación de Compostela.
A obra medieval da prosa haxiográfica recolle entre os seus libros unha guía de peregrinos que representa a primeira guía turística da historia. Un percorrido sobre o camiño e uunha descrición minuciosa da catedral de Santiago.
No fragmento que se reproduce a seguir e que remata esta guía é a recomendación aos veciños de Santiago sobre como deben acoller ao peregrinos.
Un cabaleiro normando, do castelo de Carimate, chamado Emaús, veu de peregrinación a Santiago acompañado de dous compañeiros. Cando chegou ao lugar onde adoitan estar os gardas do altar, dirixiuse aos presentes, dicindo:
Eu recibín deste santo apóstolo un beneficio que non merecía nin tampouco merezo agora poder contalo. O que me aconteceu foi o seguinte:
Cando loitaba cos meus inimigos fun ferido nunha perna e nese momento sentín unha dor tan intensa que non podía aguantar. A perna e a coxa quedaron entumecidas. Ao verme algúns amigos tan tolleito, aconselláronme que me retirase a algún lugar relixioso a servir a Deus e así ter un obxectivo polo que vivir. Eu confiando no seu consello preparei o necesario para que me levasen aló ao día seguinte. A media noite mentres soaban as campás para os matíns porque era a véspera de Santiago, oito días antes do un de agosto, espertei no leito onde xacía da miña enfermidade e pensei con moito medo e inquedanza. “Ai, señor Santiago, eu iría devotamente ao canto das túas horas se puidese.” De súpeto, púxenme de lado e sen axuda de ninguén puiden erguerme, cousa que antes non podía facer. Chamei polo servente que ao verme erguido quedou abraiado. Logo collín o bordón nunha man e coa outra no ombreiro do servente boteime a andar. A coxa da perna que antes estaba seca recuperou a súa forza, sen axuda de ninguén púxenme a andar coxeando un pouco e funme para o lugar relixioso onde quería estar. Despois de ver as cerimonias dedicadas a Santiago, regresei á miña casa san el salvo pola graza de Deus.
Loei a Santiago que quixo que viñese aquí a contar esta graza que del recibín.
Os milagres de Santiago chegou á biblioteca da Casa Galicia de Las Palmas acompañando aos galegos da diáspora e cerca do único Camiño do Santiago fóra de Europa.
Ao día seguinte dixéronlle a Carlos que o señor de Navarra, chamado Furro, que estaba no monte Garsín quería loitar contra el. A véspera do día da batalla, Carlos rogou a Deus que lle amosase quen eran os que tiñan que morrer naquela contenda. Ao outro día, cando estiveron armados todos os cristiáns, apareceulles a aqueles que ían morrer detrás sobre as lorigas e nos ombros cruces vermellas. Cando Carlos o viu comprendeu que eses eran os que tiñan que morren na loita se entraban en batalla, para evitalo, pecháronos a todos nun lugar escoitando misa. Como ninguén puido cambiar o desexo de Deus nin os seus feitos, despois de vencer na batalla, matar ao príncipe Furro e a tres mil mouros, volveu Carlos onda aqueles que deixara encerrados e atopounos a todos mortos, eran aproximadamente uns cento cincuenta cristiáns. Aqueles santos loitadores que escaparon da contenda cos mouros non evitaron o martirio divino. Despois Carlos conquistou o castelo do monte Garsín e toda a terra de Navarra, que quedou baixo o seu señorío.